Sinds oktober 2020 geldt op de Belgische wegen de verplichting tot het spontaan vormen van een rijstrook bij filevorming. De voertuigen op de linkse rijstrook gaan daarvoor uiterst links rijden in de file, terwijl al de rest zoveel mogelijk opschuift naar rechts. Hulp- en takeldiensten zullen de vrije ruimte gebruiken om in één vlotte beweging tot bij de plaats van een ongeval te rijden. Mensen in nood worden zo veel sneller geholpen. Ook de verkeershinder daalt, want takelwagens geraken sneller ter plaatse om de weg vrij te maken.
Waar en hoe een reddingsstrook vormen?
Het vormen van een reddingsstrook in een file is verplicht door de wegcode: altijd en op alle wegen met minstens twee rijstroken in dezelfde richting, of het nu gaat om autosnelwegen of andere wegen, ook binnen de bebouwde kom. Om een reddingsstrook te maken, gaan alle voertuigen op de linkerrijstrook uiterst links rijden en de voertuigen op de andere rijstroken wijken maximaal uit naar rechts. De weggebruikers vormen spontaan de reddingsstrook zodra er zich file begint te vormen, ook als ze op dat moment (nog) geen enkel prioritair voertuig of ander voertuig dat gemachtigd is om de reddingsstrook te gebruiken zien naderen.
Niet op pechstrook, busbaan of gesloten spitsstrook
Bij het vormen van een reddingsstrook is het verboden om te gaan rijden op de pechstrook, een gesloten spitsstrook, een eventuele busbaan (bijzondere overrijdbare bedding) of een fietspad (op gewestwegen). Als weggebruiker in de file moet u zo ver mogelijk naar de zijkant opschuiven, maar u blijft wel binnen de grenzen van de rijweg. Als een voertuig van een hulp- of takeldienst echter van achteren nadert en niet genoeg ruimte blijkt te hebben op de reddingsstrook in uw buurt, kunt u wellicht niet anders dan toch even uit te wijken op de pechstrook of busbaan naast u. In dat geval let u erop dat u de weggebruikers die daar rijden niet in gevaar brengt.
Motorrijders over de reddingsstrook, maar ...
Bent u een motorrijder? Dan mag u met de moto de reddingsstrook gebruiken op voorwaarde dat u artikel 16.2 van de wegcode respecteert en met een zeer matige snelheid passeert: het snelheidsverschil tussen u als motorrijder en de andere weggebruikers mag niet meer dan 20 kilometer per uur zijn. Zodra er een prioritair voertuig of takelwegen nadert, moeten ook motorrijders zich onmiddellijk naar de kant begeven om samen met de andere weggebruikers vrije doorgang te verlenen.
Voor hulpdiensten, takelwagens en andere opgevorderde diensten
De reddingsstrook is er voor alle prioritaire voertuigen zodat hulpdiensten snel kunnen tussenkomen op de plaats van een incident (politie, brandweer, ziekenwagens, civiele bescherming, enz.). Die voertuigen moeten zijn uitgerust met blauwe lichten en een sirene, maar ze zijn niet verplicht om die altijd te gebruiken. Weggebruikers moeten dus alert zijn.
Sinds april 2023 mogen ook takelwagens en voertuigen of personen die door de politie of het openbaar ministerie opgeroepen worden (onder meer dienstvoertuigen van het Agentschap Wegen en Verkeer en van verkeersdeskundigen) via de reddingsstrook passeren op voorwaarde dat zij oranje-gele knipperlichten gebruiken.
Helicopterbeelden tonen noodzaak reddingsstrook
Om mensen aan te sporen om de reddingsstrook spontaan te maken bij file delen het Agentschap Wegen en Verkeer en de Federale Wegpolitie deze beelden vanuit de helikopter en vanuit de politiewagen. Ze tonen hoe het vaak nog zoeken en wringen is voor hulpvoertuigen om zich een weg te banen tussen het vertraagd verkeer.
Campagnes werken
In januari 2024 voert het Agentschap Wegen en Verkeer opnieuw een sensibilseringscampagne over de reddingsstrook, onder meer met affiches lansg de Vlaamse snelwegen. 66% van de mensen die de vorige campagne over de reddingsstrook zagen, zeggen nu vaker de reddingsstrook te vormen. Onderzoek toont ook dat de kennis over de reddingsstrook toeneemt.
Minister van Mobiliteit en Openbare Werken Lydia Peeters is blij dat de volgehouden campagnes lonen, maar ze ziet ook nog ruimte voor verbetering: “4 op 5 van de ondervraagde Vlamingen geven ondertussen aan dat ze de juiste definitie van de reddingsstrook kennen, en ik geloof dat dit aandeel na deze campagne nog zal stijgen. Helaas zien we dat correct begrip niet altijd vertaald naar correct gedrag op de weg tijdens files. Onze nieuwe campagne gaat nu extra inzetten op die gedragsverandering.”
Meer info over het principe van de reddingsstrook vindt u op de websites van het Agentschap Wegen en Verkeer en de Federale Overheidsdienst Mobiliteit.
