Wat is het verschil tussen een pechstrook, een 'busstrook' (BOB) en een spitsstrook op de snelwegen?

Zowel de pechstrook, de 'busstrook'*, als de spitsstrook bevinden zich aan de rechterkant van de snelweg. Daardoor worden ze wel eens met elkaar verward, hoewel ze elk hun specifieke eigenheid hebben. Dit schema geeft een overzicht van de gelijkenissen en de verschilpunten tussen die snelwegstroken:

  Pechstrook Busstrook'* (BOB) Spitsstrook
Afscheiding van rechterrijstrook volle lijn volle lijn onderbroken, lange streeplijn
Opdruk op het wegdek nee 'BUS' + 'TAXI'  nee
Verkeersbord nee verkeersbord F18: zie foto hieronder nee
Dynamische rijstrooksignalisatie (RSS)
 
nee ja, soms ja, altijd
Mag je erop rijden? NEE, NOOIT, rijden over de pechstrook is enkel toegelaten in welbepaalde omstandigheden: prioritaire voertuigen, personen of diensten opgeroepen voor incidentafhandeling en takelwagens. ja, indien geopend, maar ENKEL de voertuigen aangeduid op het verkeersbord F18.

ja, indien geopend, mag IEDEREEN erop rijden.

(Let op: wanneer de dynamische RSS gedoofd is, mag de spitsstrook NIET gebruikt worden!)

* De term 'busstrook' wordt hier indicatief gebruikt omdat de officiële benaming uit de wegcode 'bijzondere overrijdbare bedding' (BOB) niet goed bekend is bij het grote publiek. Als er 'busstrook' staat, bedoelen we dus de BOB (uit artikel 72.6 van de wegcode).

Oprit van een snelweg met een BOB.
Snelwegoprit met een BOB. Het verkeersbord uiterst rechts is van het type F18.

Wat is een pechstrook?

Een pechstrook is de strook gelegen rechts van de rijweg van de autosnelweg of de autoweg (wegcode artikel 2.62 - "Pechstrook"). 

Aangezien het verkeer hoort te rijden op de rijweg, dus links van de volle lijn die de rand ervan afbakent (wegcode artikel 75.2 - Markeringen die de denkbeeldige rand van de rijbaan aanduiden), mag u niet over de pechstrook rijden. De zone rechts van de volle lijn is voorbehouden voor stilstaan en parkeren, maar op autosnelwegen is dat verboden (wegcode artikel 21.4 - Verboden op autosnelwegen). De pechstrook is er dus alleen als uitwijkmogelijkheid voor noodgevallen.

Het gebruik van de pechstrook is expliciet vastgelegd in de wet (wegcode artikel 9.7): "Het is verboden op de pechstrook te rijden behalve:
1° voor de prioritaire voertuigen die een dringende opdracht uitvoeren;
2° voor personen of diensten opgeroepen door het openbaar ministerie of door de federale of lokale politie, om zich bij sterk vertraagd of stilstaand verkeer naar de plaats van een incident langs of op de autosnelweg of autoweg te begeven;
3° voor takelwagens, om zich bij sterk vertraagd of stilstaand verkeer, naar de plaats van een incident langs of op de autosnelweg of autoweg te begeven."  

Op de locaties waar de pechstrook is vervangen door een spitsstrook of een BOB, is er geen pechstrook meer. 

Wat is een 'busstrook'* of Bijzondere Overrijdbare Bedding (BOB)?

De 'busstrook'* zoals ze wordt genoemd in de volksmond is officieel een 'bijzondere overrijdbare bedding' (BOB) op de snelwegen. Het is 'het deel van de openbare weg dat aan het verkeer van voertuigen van geregelde diensten voor gemeenschappelijk vervoer is voorbehouden door middel van de wegmarkeringen bedoeld in de artikelen 72.6. en 77.8. en waarvan het begin is aangeduid door het verkeersbord F18’ (wegcode artikel 2.8 - "Bijzondere overrijdbare bedding").

Dergelijke BOB’s kennen we al een aantal jaren op volgende snelwegvakken:

  • · E19 tussen St.-Job en Kleine Bareel richting Antwerpen
  • · E34 tussen Lille en Ranst richting Antwerpen
  • · E313 tussen Massenhoven en Ranst richting Antwerpen
  • · E34/E313 tussen Ranst en de Antwerpse ring richting Antwerpen
  • · E411 vanaf de grens met Wallonië tot aan het Leonardkruispunt richting Brussel

Een aantal van bovengenoemde wegvakken zijn uitgerust met dynamische rijstrooksignalisatie of RSS. Die sluiten de BOB af voor alle verkeer (rood kruis) buiten de spitsen. Dan kan de BOB fungeren als pechstrook (uitwijkmogelijkheid bij noodgevallen), maar het blijft een BOB en geen pechstrook. Tijdens de spitsen wordt de BOB opengesteld, maar altijd alleen voor die categorieën vermeld op de blauwe borden F18. Dat gebeurt met een bijbehorende snelheidsbeperking die ervoor moet zorgen dat de snelheid van diegenen die toegelaten worden tot de BOB niet te veel hoger ligt dan de snelheid van het verkeer op de gewone rijstroken, en dat omwille van de verkeersveiligheid. Op BOB’s zonder dynamische signalisatie wordt de snelheid door vaste verkeersborden beperkt tot 50 km/u.

Om het verschil tussen een spitsstrook en een BOB duidelijker te maken, heeft een dynamische snelheidsaanduiding boven een BOB meestal een onderbord 'BUS+TAXI'.

Wat is een spitsstrook?

Een spitsstrook is een gewone rijstrook, in tegenstelling tot een pechstrook of een bijzondere overrijdbare bedding (BOB). Iedereen mag er dus gebruik van maken, mits ze niet is afgesloten (met een rood kruis op de dynamische rijstrooksignalisatie) en aan de aangeduide maximumsnelheid.

Aangezien het verkeer niet over een gesloten spitsstrook mag rijden, kan ze voor weggebruikers in nood fungeren als uitwijkmogelijkheid. Veel veiliger is het om de pechhavens te gebruiken. Die bevinden zich op enkele locaties rechts naast de spitsstrook.

Let op: wanneer de dynamische rijstrooksignalisatie gedoofd is, mag de spitsstrook NIET gebruikt worden (wegcode artikel 22decies - Verkeer op spitsstroken).